http://elitatarnowa.pl/historia-unii-ta ... jny-cz-ii/
HISTORIA UNII TARNÓW – TS MOŚCICE W CZASIE WOJNY CZ II
Wraz z wybuchem II Wojny Światowej wiele osób związanych z naszym klubem stanęło do walki o wolność i niepodległość naszej Ojczyzny. Już na początku września 1939 roku rozpoczęły się pierwsze naloty bombowców niemieckich. Terror okupacyjny zaczął się od brutalnych aresztowań przez tarnowskie gestapo sportowców i działaczy TS Mościce, których bito, kopano i torturowano do utraty przytomności. Chciano zmusić do ujawniania szczegółów działalności w konspiracji. Od pierwszych dni okupacji zaczęto drukować ulotki i gazetki. Wielu aresztowanych zostało wywiezionych pierwszym transportem do Oświęcimia, a później innych obozów, wśród nich piłkarze, lekkoatleci, narciarze TSM. Przybliżymy historię niektórych z nich.
Edward Kwapniewski – w momencie aresztowania przez gestapo miał 21 lat. Był pracownikiem PFZA, znakomitym lekkoatletą – daleko rzucał oszczepem, kulą, wspaniale skakał wzwyż i w dal. Grał w piłkę nożną, siatkówkę i szczypiorniaka. Należał również do Towarzystwa Narciarskiego w Mościcach. Przetrzymywano go 3 miesiące w lochach tarnowskiego gestapo, skąd w połowie czerwca trafił pierwszym transportem do obozu w Oświęcimiu. W połowie 1942 roku z powodu wycieńczenia bardzo podupadł na zdrowiu, został przetransportowany do Gusen, zginął śmiercią męczeńską w listopadzie 1942 roku.
Mieczysław Milówka – był piłkarzem Mościc w latach 1935-1939 (najpierw Łączności, potem TSM), był napastnikiem, walnie przyczynił się do awansu do ligi okręgowej. Gdy miał 22 lata, 17 kwietnia 1940 roku został zatrzymany i przesłuchiwany przez 6 miesięcy. Po tym jak zaniemógł w mowie wywieziono go do Oświęcimia. Ciężko zachorował na tyfus plamisty, przeżył dzięki poświęceniu współwięźniów. W 1944 przeniesiono go do obozu w Ravensbrück. Po wyzwoleniu trafił do Sosnowca. Resztę drogi do domu w Tarnowie z poważnymi obrażeniami przeszedł pieszo. Udało mu się powrócić do zdrowia, pracował przy odbudowie Politechniki Gdańskiej, a następnie wrócił na Zakłady Azotowe.
Stanisław Serafini – w wieku 22 lat stał się wyróżniającym sportowcem Mościc. Specjalizował się w biegach na 100 i 400 m. Zatrzymany przez tarnowskie gestapo 30 marca 1940 roku systematycznie maltretowany został z numerem 9307 wywieziony do Oświęcimia, następnie Mauthausen, Melk i Gusen.
Stanisław Kubiński – pierwszy z aresztowanych prezesów TS Mościce, jeden z inicjatorów zjednoczenia z Łącznością. Był entuzjastą sportu balonowego, uprawiał sport motorowy. Został wysłany pierwszym transportem do Auschwitz z numerem 1005, następnie przetransportowany do Sachenhausen i Buchenwald. Wolności doczekał się 14 kwietnia 1945 roku. Po wojnie włączył się w reaktywacje wielu dyscyplin sportowych, zaś w pracy zawodowej w uruchomienie warsztatu mechanicznego, który pod jego kierownictwem przyczynił się do szybkiej odbudowy fabryki. Zmarł w 1968 roku, mając 69 lat.
Stanisław Chrzanowski – prezes TS w latach 1938-1939, szczególnie interesował się piłką nożną, ale również kolarstwem, kajakarstwem, lekkoatletyką i baloniarstwem. Był prezesem Organizacji Młodzieży Pracującej w Mościcach. 24 lutego 1940 został aresztowany przez gestapo i pierwszym transportem wywieziony do Oświęcimia. Został zwolniony w sierpniu 1942 roku.
Ks. Stanisław Indyk – jeden z wiernych fanów Unii, entuzjasta sportu i prawdziwy patriota. W latach wojny czynnie pomagał materialnie i duchowo sportowcom i działaczom TSM, uczestnikom konspiracji w fabryce, członkom AK i innych oddziałów partyzanckich. Po wojnie był obecny na niemal każdym meczu piłkarzy Unii, zaangażowany w sprawy klubu. Na skutek przewlekłej choroby zmarł w 1982 roku.
Józef Urbaniak – w latach 1934-39 był jednym z wiodących pilotów sportu balonowego w Mościcach. Jako porucznik 16 p.p. im. Ziemi Tarnowskiej odbywał liczne loty balonowe. Wygrywał wiele wyścigów. Przystąpił do polskich sił zbrojnych na Zachodzie. Toczył walki w Anglii, Francji i Afryce. Wyróżniony najwyższym bojowym odznaczeniem Krzyżem Virtuti Militari III Klasy. Po wojnie podjął pracę w gimnazjum i liceum zawodowym, a także technikum. W latach 1946-52 szkolił nowy narybek piłkarski Unii. W 1961 roku brał udział w reaktywacji sportu balonowego.
Józef Oprych, Marian Józefów – piłkarze TS Mościce. W dniu wybuchu wojny zostali wcieleni do działu przeciwlotniczego w charakterze artylerzystów. Chronili fabrykę w Mościcach przed nalotami. Szybka ofensywa wojsk niemieckich zmusiła do wycofania pozycji. W końcu dotarli na Węgry. W Budapeszcie zaopatrzyli się w niezbędne paszporty oraz wizy włoskie i jugosłowiańskie. Wczesną wiosna 1940 roku stali się żołnierzami pierwszego szwadronu szkolnego 10 Pułku Strzelców Konnych przy 10. Brygadzie Kawalerii Zmotoryzowanej, dowodzonej przez gen. Maczka. Stoczyli walki w różnych miejscach od Anglii po Afrykę. Po ucieczce z niewoli osamotniony Józef Oprych jako ochotnik zasilił szeregi 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Uczestniczył w słynnej bitwie pod Arnhem. Za wybitne zasługi dla polskich sił zbrojnych na zachodzie został wyróżniony wieloma odznaczeniami bojowymi m.in. Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Medalem „The War Medal 139-1945”.
Należy też wspomnieć o organizatorach nielegalnych rozgrywek piłkarskich, które musiały być odpowiednio zabezpieczone przed nieproszonymi gośćmi. Zajmował się tym ówczesny szef „folwarku”, gdzie je rozgrywano, członek oddziału AK inż. Franciszek Żaba. Poza nim inicjatorami zawodów byli Marian Seyrlhuber, Antoni Lasota, Stanisław Lasota, inż. Zygmunt Weber.
Spora grupa działaczy i sportowców TS Mościce działała w szeregach polskiego ruchu oporu w fabryce i poza nią. Uczestniczyli w wielu ryzykownych akcjach, przerzutach broni, animacji dla kolegów stacjonujących w pobliskich lasach. Należy tu wymienić takie osoby jak Wiktor Grygiel, Jerzy Michalik, Stanisław Dobczyński, Karol Cholewa, Franciszek Tarsia, Tadeusz Twardy, Mieczysław Florek, Karol Knapik, Jan Pikul, Władysław Rybak, Stanisław Rucki, Leon Ginalski, Mieczysław Mróz, Zdzisław Kobuz, Jan Wiśniewski, Jan Mirek, Franciszek Żaba, Włodzimierz Gabała, Eugeniusz Rymarz, Jan Kozar, Jan Nowakowski, Wincenty Mucha, Leon Siwy, Władysław Leśniak, Jan Tarsia, Ignacy Lis, Jan Płaszewski, Stanisław Mirek, Marian Seyrlhuber, Eligiusz Seyrlhuber, Tadeusz Szumlański, Marian Józefów, Kazimierz Kopczyński, Bronisław Wiśniewski, Władysław Poręba, Stefan Sadowski, Władysław Głowacki, Kazimierz Pikul, Stanisław Słowik, Zdzisław Łysoń, Adolf Wiśniewski, Edward Czupryna, Władysław Rymarz, Jerzy Wojnarski, Władysław Białas, Kazimierz Boryczko, Augustyn Kurek, Zbigniew Kawalec, Lucjan Gajdzik, Władysław Płaszewski, Stefan Tatczyn, Bolesław Kołodziej, Mieczysław Bacia, Antoni Weber, Michał Steczyszyn, Alojzy Sikora, Józef Maśko, Stefan Solakiewicz, Józef Więcław, Julian Wiśniewski, Ignacy Szafraniec, Tadeusz Białas, Tadeusz Kurzawa, Bronisław Krasoń, Tadeusz Pyrek, Aleksander Miśkowicz, Janusz Gabała, Władysław Bacia, Tadeusz Wieczorek, Tadeusz Solak.
Następnie drużyny przystąpiły do rywalizacji pucharowej. Unia w walce o 7 miejsce podejmowała rówieśników z Wisły Płock. Podczas tego meczu prowadziliśmy doping dla „Jaskółek” oraz zaprezentowaliśmy drobną oprawę złożoną z biało-niebieskiej baloniady oraz transparentu z hasłem „Od małolata do końca świata”. Po zaciętym meczu uniści minimalnie ulegli 1-2, a my podziękowaliśmy im za walkę. Z piłkarzami do Tarnowa przybyło też sporo rodziców, szczególnie z Polonii i Legii Warszawa.
. Nieco przesadzając mam wrażenie, że tego czasu doliczono tyle, że de facto była to trzecia połówka - czekam na obiektywne pomeczowe sprawozdania ...